Bourtange
Voor het ontstaan van de vesting moeten we terug naar de Tachtigjarige Oorlog. In de 16e eeuw beheersten onze voorouders de grondwaterstand nog niet. Grote onbegaanbare moerassen bedekten de helft van de huidige provincies Groningen en Drenthe. Die moerassen waren slechts op enkele plaatsen, harde zanderige passen, doorgankelijk, waaronder de ‘twee uur gaans lange, slechte pas’ over de plaats waar later Bourtange zou ontstaan. In maart 1580 kwam door het verraad van George van Lalaing, graaf van Rennenberg, de in 1577 door de Staten-Generaal benoemde stadhouder van Friesland, Groningen en Drenthe, de stad Groningen in handen van de Spanjaarden. Later in het jaar 1580 gaf prins Willem van Oranje opdracht om een schans met vijf bastions aan te leggen op de zandrug in het moerasgebied op de grens met Duitsland. Over deze zandrug, of tange, liep de weg die de stad Groningen verbond met Lingen en Westfalen. De Spanjaarden gebruikten deze route onder meer om de stad te bevoorraden. De prins hoopte door het aanleggen van de schans deze belangrijke route te blokkeren, zodat de stad Groningen geheel geïsoleerd zou komen te liggen.
Het ontwerp
Volgens het ontwerp van de Alkmaarse burgemeester en vestingbouwkundige Adriaan Anthoniszoon zou het een gebastionneerde vijfhoek worden. In april 1580 werd met het afgreppelen in het veld begonnen. In 1593 was de schans voltooid. Het binnenplein binnen de wal had een middellijn van 45 Rijnlandse roeden van 3,77 meter, dat is 168,85 meter. Over de punten der vijf in het moeras uitstekende bastions mat de schans ongeveer 300 Rijnlandse roeden, dat is 60 Rijnlandse roeden van bastionspunt tot bastionpunt. Een musketschot reikte in 1593 niet verder dan 6 Rijnlandse roeden, zodat men vanuit het ene bastion nog net de punt van het andere kon bestrijken. Toch zou het nog vele jaren duren voor de stad Groningen zich gewonnen gaf. In de tussentijd werd de schans versterkt. Na de reductie van Groningen tot de Unie van Utrecht op 23 juli 1594 werd de vesting Bourtange gekeerd, want zij diende niet langer om de stad te bedwingen, maar werd onderdeel van het naar het oosten gerichte frontier, waar de Spanjaard op Lingen was teruggetrokken. De schans werd aan de oostzijde uitgebreid met een kroonwerk, bestaande uit een bastion met aan weerszijden een halfbastion, alsmede met twee ravelijnen aan de westzijde en de noordzijde.
kijk ook eens op www.bourtange.nl